ZŁAMANIA NOSA I PRZEGRODY NOSOWEJ

Złamania nosa i przegrody nosowej – kiedy może być niebezpieczne?

Złamanie nosa to trzecie, co do częstości złamanie wśród wszystkich i najczęstsze wśród złamań w obrębie twarzy. Kiedy uszkodzenie nosa powinno nas zaniepokoić? Jak udzielić pierwszej pomocy w złamaniu nosa?

Złamanie nosa - czy może być groźne?

Nos jest istotnym elementem twarzy - zarówno funkcjonalnym (oddychanie, węch) jak i estetycznym. Nos to najbardziej wystający do przodu element twarzy, będący "zderzakiem", czyli strukturą biorącą na siebie większość energii kinetycznej w czasie urazu głowy, co chroni pozostałe ważne życiowo struktury jak mózg, rdzeń kręgowy, i pozostałe bardziej delikatne tkanki miękkie twarzy.

W czasie urazu dochodzi do złamania kości nosowych, uszkodzenia chrząstek, a także uszkodzenia błony śluzowej i naczyń krwionośnych nosa. W wyniku tego dochodzi do deformacji zewnętrznej piramidy nosa (defekt kosmetyczny) i deformacji wewnętrznej (defekt funkcjonalny). Pacjent zgłasza zaburzenie drożności nosa, nawracający katar, chrapanie, bezdech senny, zaburzenia węchu.
Często konsekwencją urazu jest utworzenie się krwiaka w obrębie przegrody nosowej. Nagromadzona krew odpycha ochrzęstną od chrząstki przegrody nosa, to upośledza gojenie się urazu, a nawet może prowadzić do ropnia (jeśli ulegnie zakażeniu) i martwicy. Jeśli dojdzie do obumarcia chrząstki powstanie deformacja nosa nazywana nosem siodłowatym. Z powyższych względów usunięcie krwiaka jest tak samo ważne jak nastawienie złamanego nosa.

Złamanie kości nosowej może być złamaniem z przemieszczeniem - nos jest zdeformowany, ale może być także złamanie bez przemieszczenia - wtedy dochodzi do pęknięcia kości (złamanie jest widoczne na Rtg k. nosowych), ale wygląd zewnętrzy nosa nie ulega istotnym zmianom. Niestety nieraz jest to trudne do oceny, gdyż po urazie szybko dochodzi do obrzęku tkanek miękkich i pojawiają się krwiaki, co utrudnia należyta ocenę. Dopiero kilka dni przykładania zimnych okładów, pozwala żeby obrzęk zmniejszył się i wtedy dopiero można ocenić nos pod względem estetycznym.

Jeszcze innym powikłaniem jest pourazowe skrzywienie przegrody, które może towarzyszyć zarówno złamaniu z przemieszczeniem kości nosowych jak i złamaniu bez przemieszczenia. Wygląd nosa po ustąpieniu obrzęku i krwiaków wraca do stanu sprzed urazu, ale pacjent ma niedrożny nos i nawracające katary.

Co robić jeśli dojdzie do złamania nosa?

• zatamować krwawienie (samoistne ustanie lub z fachowa pomoc ratownika i tamponada nosa)
• chłodzić miejsca urazu zmniejszając obrzęk co ułatwia potem lekarzowi ocenę urazu (nie wolno dociskać mocno kompresów do nosa, możemy pogłębić uraz przemieszczając odłam)
• nastawić przemieszczone odłamy kostne (pod żadnym pozorem nie wolno samodzielnie nastawiać nosa) - im wcześniej od urazu pacjent trafi do lekarza tym lepiej
• jeśli doszło do krwiaka/ ropnia przegrody nosa to wskazane jest jego chirurgiczne opracowanie
• nieraz jest wskazana antybiotykoterapia
• jeśli uraz jest stary (>10 dni) to wymagany jest zabieg nastawienia złamania k. nosowych w znieczuleniu ogólnym lub zabieg plastyczny nosa
• jeśli doszło tylko do zniekształcenia przegrody nosa to zabieg septoplastyki

‍